موقعیت جغرافیایی استان البرز
استان البرز در سال 1389 به دستور محمود احمدی نژاد، رییس جمهور وقت ایران، از استان تهران جدا و مستقلا به عنوان یک استان اعلام شد. مرکز این استان شهرستان کرج است. این استان از سمت شرق با استان تهران، از سمت شمال با استان مازندران، از جنوب با استان مرکزی و از غرب با استان قزوین همسایه است.
استان البرز مشتمل بر 6 شهرستان می باشد. کرج، ساوجبلاغ، نظرآباد، طالقان، اشتهارد و فردیس از شهرستان های استان البرز هستند.
آب و هوای استان البرز
استان البرز به دلیل موقعیت جغرافیایی از چهار اقلیم متفاوت خشک سرد، نیمه خشک، مدیترانه ای، مرطوب و مرطوب سرد برخوردار است. بخش شمالی استان که در دامنه های کوه البرز واقع شده، آب وهوای آن تحت تاثیر آب و هوای کوهستانی مدیترانه ای مرطوب و مرطوب سرد است. در این استان در بخش های کوهستانی بارش ها از ماههای مهر و آبان تا اواسط اردیبهشت ادامه می یابد. در فصل زمستان بارشها اغلب به شکل برف است. این استان کوچک دارای دو رودخانه طالقان و رود کرج و دو سد طالقان و امیرکبیر است که نشانگر میزان بارندگی ها در بخش ارتفاعات این استان می باشد. بخش جنوبی استان که همجوار با بیابان های مرکزی است آب و هوایی گرم و خشک دارد. بارش در این محدوده بسیار کمتر است. به طور متوسط میزان بارش ها در سطح استان 250 میلیمتر در سال می باشد.
نام های قدیمی
استان البرز در سال 1399 به پیشنهاد محمد احمدی نژاد رییس جمهور وقت و تصویب مجلس شورای اسلامی تاسیس شد. این استان به واسطه قرار گیری در دامنه های رشته کوه البرز به این نام خوانده شده است.
نام های پیشین کرج: کراج، کرژ.
خواهر خوانده ها
خواهرخوانده های کرج: شهر بوگور اندونزی، شهر چن دوو در کشور چین.
مردم البرز
به دلیل اینکه استان البرز تا قبل از سال 1389 یکی از شهرستان های استان تهران پایتخت ایران بوده است و مردم از 288 شهر و 1400 روستای ایران به این استان مهاجرت کرده اند، اقوام گوناگونی در این استان ساکنند. طبق پژوهشهای صورت گرفته در سال 1389، یک میلیون و دویست و هشتاد هزار نفر از مردم استان البرز فارسند و به زبان فارسی تکلم می کنند. یک میلیون نفرآنها آذربایجانیند و به زبان ترکی تکلم می کنند. 200 هزار نفر کردند و به زبان کردی با گویش های مختلف صحبت می کنند. 85 هزار نفر لرند و با گویش لری تکلم می کنند، 16 هزار نفر عربند و به زبان عربی صحبت می کنند و 200 هزار نفراز اقوام شمال ایران یعنی گیلکی، مازنی، تالشی و ترکمن ساکن این استان هستند.
تاریخچه استان البرز
استان البرز که تا قبل از سال 1389 جزیی از استان تهران محسوب می شد در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از این استان جدا شد و به دلیل مجاورت در کوهپایه های رشته کوه البرز، این نام را برای آن برگزیدند. به دلیل اینکه کرج مرکز این استان، پنجمین کلان شهر ایران بود با پیشنهاد دولت و مجلس قرار شد که در کنار 5 شهرستان دیگر به عنوان یک استان مستقل از تهران معرفی شود. کرج با جمعیت یک میلیون و 300 هزار نفری در سال 1387، بعد از تهران، مشهد، اصفهان و تبریز به عنوان پنجمین کلان شهر ایران محسوب می شد.
اما در مورد تاریخچه شهرستان کرج، مرکز این استان، باید گفت که از روی آثار یافت شده در شهرستانک و ارنگه این شهرستان در 6000 سال پیش دارای تمدن و سکنه بوده است. روستای خوش آب و هوای ییلاقی که در سده سوم تا هشتم هجری شمسی یکی از روستاهای ری محسوب می شده است. در سده هشتم این شهر از روستاهای شهرستان طالقان بوده و زمانی بخشی از استان مازندران بوده است. پرستشگاههای ناهید از دوران هخامنشیان در شهرستانک و وجود مقابر و امامزادگان بعد از ورود اسلام به ایران در کرج نشان دهنده این است که کرج همیشه به دلیل آب و هوای مناسب سکونتگاه عده ای بوده است. در اواسط حکومت صفوی تهران مقر حکومتیان بود، شاه طهماسب قزوین را پایتخت قرارداد، لذا این شهر به دلیل قرار گرفتن مسیر قزوین-کرج- تهران همواره مورد توجه پادشاهان صفوی بوده است. بهترین دوره تاریخی برای کرج در زمان سلطنت شاهان قاجاری فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه بوده است و به دلیل قرار گرفتن بر سر راه سلطانیه و تبریز مورد توجه قرار داشت. نام کرج در قدیم کراج به معنای بانگ و فریاد بوده است. چراکه در ایام تابستان برای خبر رساندن و دیده بانی از بالای بز قلعه اشتهارد، تپه آتشگاه، قلعه دختر شهرستانک و کوههای کلاک آتش افروزی می شد و هجوم دشمنان را بدین وسیله اطلاع رسانی می کردند.
غذا و دسر های البرز
1. ترشی خورشت: برای این خورشت خوشمزه که هم با برنج ساده هم با نان سرو می شود، ابتدا سیر را در کمی روغن تفت می دهند. سپس گوجه ها را پوست گرفته و داخل مخلوط کن می ریزند و پوره گوجه فرنگی را به همراه مقداری نمک و فلفل به سیرهای تفت داده شده اضافه کرده و صبر میکنند تا گوجه ها بپزد. در ظرفی آرد را با 4 لیوان آب مخلوط می کنند و خوب می زنند تا صاف و یک دست شود. برای اینکه آرد ها گلوله نشود آب را باید کم کم به آرد اضافه کرد. گشنیز و نعناع تازه را ساطوری کرده و به کناری می گذارند. گوجه ها که پخت رب گوجه را به مواد اضافه می کنند و خوب تفت می دهند. سپس مخلوط آب و آرد را هم می زنند و به مواد اضافه می کنند. در حین ریختن آرد و آب داخل قابلمه مدام مواد را هم می زنند تا آرد گلوله نشود. آب که به جوش آمد سبزیجات ساطوری شده را اضافه می کنند و در قابلمه را می گذارند تا غذا جا بیفتند. وقتی بوی خامی آرد از بین رفت و غذا اصطلاحا جا افتاد، تخم مرغ ها را داخل ظرف جداگانه ای می شکنند و خوب هم می زنند و به غذا اضافه می کنند تا که تخم مرغ ها پخت آنها را تکه تکه می کنند و روی غذا گلپر می ریزنند. ترشی خورشت آماده سرو است.
2. حلیم با گوشت گوسفند: برای پخت این حلیم گوشت گوسفند را در قابلمه ای ریخته و با حرارت کم و مقدار کمی نمک می پزند. با کمک یک کفگیر کف سیاه روی گوشت ها را می گیرند. در قابلمه دیگری بلغور گندم را با آب می پزند. باید دایم بلغور را هم زد چون سریع ته می گیرد. بعد از اینکه بلغور ها له شد در یک آبکش ریز ریخته و آن را صاف می کنند به کمک پشت یک کفگیر سعی می کنند تا بلغور ها را له کرده و از صافی رد کنند مقدار کمی آبجوش هم روی بلغورهای له نشده می ریزند تا آنها هم از صافی رد شود. سپس گوشت ها را ریش ریش کرده و تمام مواد را داخل غذاساز می ریزند و وقتی کاملا نرم و مخلوط شد مقداری روغن حیوانی و دارچین به آن اضافه می کنند و با کنجد سفید تزیین می نمایند. این غذا را می توان با شکر شیرین کرد و معمولا شکر را در هنگام سرو بر سر میز غذا می گذارند تا هر کس با توجه به ذایقه اش غذا را شیرین کند و با نان میل نماید.
3. مرجو خورشت: این خورشت خوشمزه اصالتا یک غذای طالقانی است. در واقع نوعی خورشت عدس به شمار می رود. ابتدا عدس را برای دو ساعت خیس می کنند. در ظرف دیگری آلوی طالقانی یا آلو بخارا را خیس کرده و کنار می گذارند. پیازهای نگینی را با کمی روغن تفت می دهند. گوشت های تکه تکه شده را به پیازها اضافه کرده و تفت می دهند. نمک زردچوبه و فلفل و مقداری آب به مواد اضافه کرده و صبر می کنند تا گوشت بپزد. سپس عدس ها و آلوها را به همراه سیب زمینی های مکعبی شکل به غذا اضافه کرده و در نهایت آب غوره و زعفران را اضافه می کنند. در هنگام سرو غذا از پیاز داغ را برای تزیین غذا استفاده می شود.
4. خوراک لوبیا پیله: لوبیا پیله غذای محبوب طالقانی هاست. لوبیا پیله در واقع همان لوبیا چیتی تازه در غلاف می باشد که سبز است. برای درست کردن این خوراک طالقانی ها لوبیا ها را می شویند و به ابعاد 1 سانتی متری خرد می کنند. سپس پیاز و سیب زمینی را در روغن با کمی زردچوبه، نمک و فلفل تفت می دهند. وقتی سیب زمینی ها کمی برشته شد، گوشت تکه ای را به مواد اضافه می کنند و تفت می دهند. بعد از تغییر رنگ گوشت، لوبیاها را اضافه می کنند و سپس رب گوجه فرنگی یا گوجه پوره شده تازه را به مواد می افزایند و کمی تفت می دهند. در نهایت مقداری آب به آن اضافه می کنند و اجازه می دهند جا بیفتد. بعد از پخته شدن لوبیا پیله، آن را با برنج یا نان سرو می کنند.
5. یوآن آش: این آش، یک آش طالقانی است که علاوه بر سبزی آش رشته، از سبزی های صحرایی نظیر چچم و پنیرک نیز در آن استفاده می شود. اما برای پخت این آش خوشمزه، برنج و عدس را با یک لیتر آب می پزند. سپس سبزی ساطوری شده، شلغم و پیاز داغ را به آن اضافه می کنند. در ظرفی جدا گانه گوشت چرخ کرده را با پیاز رنده شده آب گرفته و مقداری نمک و فلفل خوب ورز می دهند. سپس به صورت گلوله های کوچک در می آورند و به آش در حال جوش اضافه می کنند. وقتی که آش جا افتاد با پیاز داغ تزیین می کنند. این آش باید تند باشد و بنا به ذایقه مقداری فلفل قرمز هم به آن اضافه می کنند.
شیرینی های البرز
1. نان ( شیرینی) اگردک: برای تهیه این نان ابتدا یک قاشق شکر، یک قاشق خمیر مایه و یک پیمانه آب ولرم را با هم مخلوط می کنند. بعد از یک ربع خمیر مایه عمل می آید. در ظرف دیگری تخم مرغ، شکر و زعفران را با چنگال خوب مخلوط می کنند و سپس خمیر مایه را کم کم به آن اضافه می نمایند. در ظرف بزرگ و گودی آرد، نمک و بیکینگ پودر را مخلوط می کنند. وسط آرد را گود می کنند و سپس تخم مرغ ها را وسط ظرف می ریزند. سپس با قاشق هم می زنند خوب که مخلوط شد با دست ورز می دهند و کم کم شیر ولرم را به آن اضافه کرده تا جایی که خمیر لطیفی به دست آید. کف یک سینی بزرگ را آرد پاشیده و خمیر را به حالت تا زدن روی آن خوب ورز می دهند و در نهایت روی آن سلفون می کشند و اجازه می دهند یک ساعت استراحت کند. خمیر باید دوبرابر شود و وقتی انگشت در آن فرو شود به همان حالت بماند و گرنه هنوز عمل نیامده است. وقتی خمیر عمل آمد همه آن را به یکباره با وردنه صاف می کنند و قالب می زنند و در قابلمه ای که از قبل در آن روغن سرخ کردنی را داغ کرده اند سرخ می کنند. بهتر است که همه خمیر به یک مرتبه قالب زده شود زیرا اگر چندین بار خمیر ورز داده شود نان ها سفت خواهند شد.
2. نان توتک: برای تهیه این نان ابتدا یک قاشق شکر، یک قاشق خمیر مایه و یک پیمانه آب ولرم را با هم مخلوط می کنند. بعد از یک ربع خمیر مایه عمل می آید. آرد، نمک و وانیل را با هم مخلوط می کنند. سپس خمیر مایه را به همراه نصف لیوان روغن مایع به آن اضافه می کنند و خوب ورز می دهند. سه ساعت خمیر را در جایی گرم قرار می دهند تا عمل بیاید. سپس از خمیر تکه هایی اندازه نارنگی برداشته و کمی با وردنه باز می کنند و قالب می زنند. زرده تخم مرغ و زعفران را داخل ظرفی مخلوط کرده و با قلمو روی نان ها می مالند و با یک چنگال روی توتک ها را سوراخ می زنند و در فری که به مدت یک ربع با درجه 180 از قبل گرم شده برای نیم ساعت قرار می دهند.
سوغاتی های البرز
1. سنگ تراشی: ساخت انواع اشکال با سنگ های مختلف یکی از صنایع دستی این استان است که به دلیل پایداری سنگ از سوغات محبوب گردشگران محسوب می گردد.
2. شیشه گری: در استان البرز از سنگ سیلیس ظروف شیشه ای بی نظر و زیبایی ساخته می شود که از ترکیب سنگ سیلیس با اکسید کبالت، گوگرد، مس، آهن و منگنز ظروف شیشه ای رنگی بی نظیری با نقاشی های شاه عباسی و طرح های طلاکوب درست می کنند.
3. گلیم بافی: گلیم های استان البرز از لحاظ طرح و رنگ جلوه دیگری در میان سایر گلیمهای ایرانی دارند.
4. سفال گری: در استان البرز ظروف سفالین زیبایی به دست هنرمندان این استان ساخته می شود که توجه گردشگران را به خود جذب کرده است.
5. کرباس و جاجیم بافی اورازان: در اورازان از توابع طالقان مردم با پشم هایی که از گوسفندان خود می گیرند نخ می ریسند و با آن کرباس و جاجیم می بافند. جاجیم ها را معمولا در زمستان روی کرسی پهن می کنند.
دیدنی‌های استان
1. کرج: چشمه گله گیله، چشمه وله، چشمه شاهدشت، آبشار پیچه آدران، دره آدران، آبشار هفت چشمه، آبشار خور، غار یخ مراد، دریاچه سد امیرکبیر، کاخ سلیمانیه، برج کردان، بقایای آتشکده سنگی تخت رستم، دختر قلعه، کاخ شهرستانک، قلعه صمصام، قلعه وکیل، حمام صمصام، حمام هلجرد، پل شاه عباسی، پل دختر، پل کردان، کاروانسرای شاه عباسی، کاروانسرای ینگه امام، امامزاده رحمان و زید، امامزاده موسی، امامزاده جعفر، امامزاده احمد و محمود، امامزاده هادی، آرامگاه شاهزاده سلمان، روستای برقان، پارک چمران، باغ فاتح، روستای شهرستانک، باغ پرندگان، پارک جنگلی جهان نما.
2. ساوجبلاغ: دریاچه اوان، آبشار عسلک، چشمه آب معدنی عسلک، آبشار جوستان، چشمه آب معدنی سرب جوستان، آبشار آسکان، آبشار اورازان، آبشار کرکبود، آبشار وارش کورور، آبشار اوچان، چشمه آب معدنی لمبران، غار لالون، غارهای هیو، غار کله سنگ، امامزاده هارون، گورستان زرتشتیان.
3. طالقان: قلعه منصور، قلعه دختر، قلعه کیقباد، ارژنگ قلعه، قلعه پراچان، قلعه فالیس، امامزاده زکریا، مقبره پیران، حمام قدیمی دیزان، طاقی لایه (ساعت آفتابی)، بقعه شیخ حسین الهی، منزل آیت اله طالقانی.
4. اشتهارد: کویر اشتهارد یا قشلاق حسین خانی، رودخانه شور، خانه های سنگی اشتهارد، غار نمکی، امامزاده سلیمان، امامزاده ام کبری و ام صغری.
5. فردیس: روستای فرخ آباد، روستای کلوان، دشت لاله ها.
مراسم سنتی البرز
1. مراسم شب یلدا در روستاهای طالقان: در طالقان مرسوم است که شب یلدا را در خانه بزرگ محل یا روستا در کنار کرسی جمع می شوند. بزرگ محل برای داشتن سالی پر بربار و پر از سلامتی دعا می کند و بقیه آمین می گویند. زنان نیز خوراکی هایی از قبیل هندوانه، سنجد، گردو، گندم برشته، کدو تنبل پخته شده، انگور خشک شده، زالزالک برای دور همی این شب تدارک می بینند و با خود به خانه بزرگ ده یا محله می برند. در این شب مراسم درجی سران نیز در طالقان برگزار می شود. به این ترتیب که جوانان محل کیسه ای را به سر شالی بسته و از سوراخی که در بالای هر خانه برای این کار تعبیه شده کیسه خود را پایین می فرستند و صاحبخانه میوه یا شیرینی در آن قرارداده و جوانان آن را بالا می کشند و هدایا را بین خودشان تقسیم می کنند.
2. مراسم شال اندازی در شب یلدا درروستاهای طالقان: در شب یلدا اگر پسری عاشق دختری باشد، هدیه ای گرانبها را در شالی پیچیده و از سوراخی که در بالای هر خانه تعبیه شده است به داخل خانه دختر مورد نظرش می فرستد. اهل خانه با دیدن شال از خانه بیرون می روند تا دختر و پسر چند کلامی با هم صحبت کنند. دختر هدیه را به مادرش می دهد، اگر مادر دختر از خواستگار خوشش بیاد هدیه ای ارزشمند به شال می بندد و شال را تکان می دهد تا پسر آن را بالا بکشد اگر جواب مادر دختر منفی باشد، شی بی ارزشی مانند گیوه پاره به شال می بندد و پسر می فهمد هرگز نباید دیگر سراغ این دختر بیاید.
3. مراسم تعبیرخانه در روستاهای طالقان: دختران دم بخت در سی ام آذر ماه بعد از غروب آفتاب به تعبیرخانه که یکی از خانه های قدیمی آبادی است می روند. ده نفر پیر و ریش سفید روستا در این خانه از قبل منتظر دختران هستند. دختران از سوراخ پشت بام نشانه ای از خود را به پایین می فرستند و ریش سفید ها آنها را در داخل آفتابه ای مسی انداخته و تفالی به حافظ می زنند. سپس از داخل آفتابه یکی از نشانه ها را در می آورند اگر فال خوب بود که بعد از مراسم فالگیری، از طرف خانواده دختر میوه و شیرینی به تعبیر خانه می فرستند اگر بد بود باید دختران تا سال آینده برای ازدواج صبر کنند.
4. مراسم بهارخوانی: این مراسم به پیش از اسلام بر می گردد که هنوز در روستاهای ساوجبلاغ و طالقان از دو هفته مانده به فصل بهار اجرا می شود. مراسم بهار خوانی از دوران صفویه به بعد شکل دیگری به خود گرفته است، در این مراسم عده ای از 15 روز مانده به عید در کوچه ها با طبل به راه می افتند و پس از مدح و ثنای خداوند با سر دادن اشعاری در وصف بهار، نوید آمدن نوروز را می دهند.
5. مراسم آخر سر چهارشنبک در طالقان: مراسم چهارشنبه سوری در طالقان استان البرز آخر سر چهارشنبک نام دارد، در طالقان رسم بر این است که 14 روز مانده به آخرین چهارشنبه آخر سال به صحرا رفته و تا حد توان گون جمع می کنند و در شب کل چهارشنبه یا آخر سر چهارشنبک گون ها را آتش می زنند و وقتی همه گون ها سوخت و آتش کم جانی از آن به جای می ماند همه اعضای خانواده از روی آن با گفتن جمله «آخر چارشنبک بربری – درد و بلا را در بری»، «تش تشک، زردی من تی شین، سرخی تو منی شین» می پرند. در این شب مراسم دیگری نیز بر گزار می شود که تپ تتشک یا توپ آتشین نام دارد. در این مراسم جوانان با گلوله کردن پارچه های کهنه یک توپ گلف می سازند و در نفت فرو برده و آتش می زنند و با یکدیگر رقابت می کنند که توپهای افروخته را دور تر پرتاب کنند. در آخر شب نیز غذای شوربای گوسفند میل می کنند و در آخر شب مراسم شب چرز با نخود و کشمش بر پا می کنند.
ترین ها
دیدنی ها
دانستنیهای سفر
غذاهای ملل
فرهنگ و هنر
ایران گردی
ایده های سفر
سفرنامه ها
اخبار
ویدیو
ایرانگردی
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
