موقعیت جغرافیایی استان کردستان
استان کردستان در غرب کشور، در دل سلسله جبال زاگرس مرکزی قرار دارد. این استان از غرب به استان کردستان کشور عراق از شمال به آذربایجان غربی و زنجان ، از شرق به استان همدان و زنجان و از جنوب به استان کرمانشاه ختم می شود.
این استان به طول 227 کیلومتر با کشور عراق مرز خاکی مشترک دارند که در واقع شاهرگ حیاتی اقتصادی منطقه غرب كشور به شمار می رود. چهار شهرستان این استان، مریوان، بانه، سروآباد و سقز با کشور عراق (منطقه اقلیم کردستان عراق) مرز دارند. که این مرز شامل سه بازارچه و یک مرز مشترک می باشد. کردستان از طریق مرزهای رسمی باشماق مریوان و سیرانبد بانه و بازارچه رسمی گذرگاه پرویزخان به کشور عراق راه دارد .این استان مشتمل بر 10 شهرستان شامل سنندج، سقز، مریوان، بانه، قروه، کامیاران، بیجار، دیواندره، دهگلان و سروآباد است.
آب و هوای کردستان
با وجود اینکه استان کردستان در منطقه ای کاملا کوهستانی واقع شده است اما نقاط مختلف آن از تنوع آب و هوایی برخوردار هستند. کوههایی که از مریوان تا دره قزل اوزن و کوه های زنجان جنوبی در مشرق ادامه دارند، کردستان مرکزی را تشکیل می دهند. کردستان مرکزی به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می شود. در بخش غربی جنس خاک سست است و کوههای تپه ای شکل با دره هایی باز را مشاهده می کنیم. ناحیه کوهستانی چهل چشمه در بین مریوان و سقز در بخش غربی واقع شده و بافت کوهستانی آن از این نوع است که تا داخل کشور عراق ادامه می یابد. بخش های از سنندج و مریوان و اطراف آنها تا جنوب کردستان جز منطقه غربی کردستان مرکزی می باشند. انشعاب رودخانه های قزل اوزن در شرق و شمال شرقی و رود سیروان در جنوب، کردستان را به بهشتی بی بدیل تبدیل کرده است.
بخش کوهستانی شرقی شامل بخش شرقی سنندج است. بین دو بخش شرقی و غربی رشته کوههای آتشفشانی وجود دارد که بخش کوهستانی شمالی – جنوبی را تشکیل داده اند. در شرق این رشته کوه آتشفشانی، بیجار و قروه قراردارد. در این قسمت شکل زمین به طور کلی با بخش غربی استان متفاوت است در این ناحیه دشتهای وسیع و مرتفع و تپه ماهوری دیده می شود. انشعابات روان رودخانه قزل اوزن که دشت ها را به چند قسمت تقسیم می کند در حصاری از آتشفشان با دامنه هایی از سنگ های رسوبی قرار گرفته اند که مناظری شگرف خلق کرده اند. هوهتو بلندترین دشت این ناحیه با ارتفاع 2200 متر در شمال شهرستان سنندج مرکز این استان واقع شده است. بلندترین کوههای این ناحیه، شاهنشین در شمال بیجار، شیدا در مرکز و پنجه علی بین قروه و سقز است.
بارندگی
میزان بارش در شهرهای بانه و مریوان در بخش غربی استان حدودو 800 میلی متر در سال می باشد
بارش در مرکز استان در شهرهای سنندج و سقز 500 میلی متر در سال است.
بارش در شرق استان 400 میلی متر در سال است.
آب و هوا در بخش های مختلف استان
تابستان و بهار: آب و هوای خنک و معتدل در کلیه بخش های استان
متوسط دما در مرکز استان، در شهرستان سنندج، در اردیبهشت ماه و مهر ماه بین 16 درجه سانتیگراد تا 28 درجه سانتیگراد متغیر می باشد. که بهترین دما برای گردشگری می باشد به همین دلیل از اول اردیبهشت تا آخر مهر ماه صنعت گردشگری این ناحیه پررونق است.
سردترین ماه سال در سنندج بهمن ماه است که هوا به منفی یک درجه نیز می رسد. تعداد روزهای یخبندان هم در سنندج 92 روز است.
پاره اقلیم های دیگری که در استان کردستان وجود دارند عبارتند از
ناحیه اورامانات که به طور کلی آب و هوای معتدل و مرطوب دارد
دره آمیر آباد یا میرآوا که تابستانهای معتدل و زمستان های سرد دارد.
مسیر مریوان به دربنددزلی که زمستانهای سرد با یخبندانهای طولانی دارد و در فصل تابستان روزهایی گرم و شبهای آن خنک است.
مسیر سنندج به سمت سقز (دشت اوباتو) که زمستانهای معتدل دارد.
مسیر سنندج به مریوان که اقلیمی نیمه خشک و نیمه مرطوب دارد.
دریاچه زریوار نقش بسزایی در معتدل شدن هوای این ناحیه دارد و میزان رطوبت مناسب و بارندگیهای پی درپی باعث ایجاد یک پوشش جنگلی کم نظیری از درختان بلوط شده که گردشگران را از نقاط مختلف به سمت خود می کشاند. به همین دلیل در فصول بهار و تابستان صنعت گردشگری این ناحیه بسیار پر رونق است.
نام های قدیمی
کردستان را در گذشته به نام های پارسوا، اردلان، گوتی، کاردوخی، کاردو، کوردی، گوردیان، کوردوئینی، کورتی، کوردیایوس، کوردیایا می نامیدند.
نام قدیمی سنندج مرکز این استان نیز سنه دژ بوده است که از کلمه سینه دژ گرفته شده زیرا این شهر در قلب کوههای آبیدر واقع شده است.
مردم استان کردستان
مردم کردستان از نژاد آریایی هستند که اکثریتشان به زبان کردی سورانی لهجه اردلانی صحبت می کنند. زبان کردی به دو شاخه سورانی و کرمانجی تقسیم می شود. شاخه سورانی در استان کردستان لهجه رایج در ادبیات مکتوب است. زبان کردی سورانی به لهجه های اردلانی، بابانی و موکریانی تقسیم می شود. تعداد اندکی هم به زبان های کردی هورامی، گروسی کلهری و زبان کردی با گویش لکی تکلم می کنند. به غیر از زبان کردی تعداد اندکی هم به ترکی آذربایجانی صحبت می کنند.
تاریخچه استان کردستان
به گواهی تاریخ، کردها اقوام آریایی هستند که 2000 سال قبل از میلاد از کناره دریاچه کاسپین به سمت سلسله جبال زاگرس میانی کوچ کردند و 7 سال قبل از میلاد مسیح، با شکست دادن سپاه آشوریان در نینوا امپراتوری مادها را تأسیس نمودند. استان کردستان بخشی از سرزمینی است که در شرق سرزمین مادها با نام پارسوا یا پرسوا شناخته می شد. بعد از سقوط مادها این استان بخشی از امپراتوریهای هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی بوده است. در زمان حکومت سلطان سنجر سلجوقی در سال 511 هجری قمری برای اولین بار ایالتی به نام کردستان پدید آمد. در دوران حکومت صفویان، شیعه مذهب رسمی کشور اعلام گردید که موجب نارضایتی اقوام کرد که سنی مذهب بودن شد. در جنگی موسوم به چالدران که بین عثمانی و شاه اسماعیل صفوی درگرفت، بخش اعظمی از ایران جدا شد و به تسخیر امپراتور عثمانی درآمد. این بخش بزرگ شامل کردستان ترکیه امروزی، کردستان عراق و کردستان سوریه امروزی بود و کردستان ایران و لرستان و تمامی عراق کنونی به تسخیر ذوالفقار خان کلهر درآمد که 15 سال بر کردستان حکومت کرد. قبل از جنگ جهانی اول، امپراتوری عثمانی با سوء استفاده از انقلاب مشروطه به طور دایم به سرحدات ایران حمله می کرد و در تلاش برای تسخیر آذربایجان به منظور وحدت تمام ترک زبانان آسیا بود. هشت سال قبل از جنگ جهانی اول در سال 1906 در زمان احمد شاه قاجار کردستان به همراه چند استان دیگر به تسخیر عثمانی درآمد. در زمان جنگ جهانی اول ایران بالاخص کردستان با وجود بی طرفی، بیشترین آسیب را متحمل شد. ایران از تمام جنبه های سیاسی، اقتصادی اوضاعی نا به سامان داشت و مداخلات بیگانگان به بی ثباتی آن می افزود و همچنین خرید و غارت بی رویه محصولات کشاورزی توسط بیگانگان کردستان را با قحطی مواجه کرد. روسیه، انگلیس و عثمانی تمام خاک ایران به جز تهران را فتح کردند و کردستان به دست حکومت عثمانی افتاد. جنگ، قحطی و گسترش بیماری‌هایی همچون وبا بسیاری از مردم ایران و کردستان را به کام مرگ کشید. با شکست امپراتوری عثمانی در سال 1918 جنگ جهانی اول پایان یافت، کردستان به دست روس ها افتاد و تا جنگ جهانی دوم 8 قیام در کردستانات (کردستان ایران، عراق، سوریه، ترکیه) رخ داد. بعد از سرنگونی حکومت قاجاریه بود که کردستان دوباره به دست ایرانی ها افتاد.
غذاهای کردستان
خوشمزگی غذاهای کردی از ظاهرشان پیداست. کردها نان ها، آش ها و غذاهای مخصوصی دارند که به اختصار به آنها خواهیم پرداخت.
1- نان شلکینه: که از ترکیب آرد و شیر و زعفران و تخم مرغ و شیره خرما یا انگور تهیه می شود بر روی سینی هایی به اسم ساج روی آتش پخته شده و معمولا در مهمانی ها سرو می شوند. گردشگران نیز به عنوان یک سوغات دلچسب معمولا این نان را تهیه می کنند.
2- نان برساق: که ظاهری شبیه به نان شیر مال دارد و از ترکیب آرد و شیر و بیکینگ پودر به دست می آید. ابتدا همه مواد را مخلوط کرده و به مدت دو ساعت به خمیر حاصله استراحت می دهند و بعد خمیر را به شکل گلوله های کوچک در می آورند، کمی آن را پهن کرده و در فر یا تنور می پزند. این نان بیشتر در سفره های افطار خودنمایی می کند.
3- ساوار: ماده اصلی این غذا گندم است و آن را یا به صورت آرد و یا به صورت خشک شده با کره می پزند.
4- هتیمچه: این غذا از ترکیب گوشت و سبزیجات تازه می باشد که بسیار خوشمزه و مقوی است.
5- دلمه برگ مو: در کردستان این دلمه مانند سایر شهرهای ایران طبخ می شود.
6- رشته رون: برای درست کردن این غذا اول رشته را سرخ و بعد آن را در دوغ می پزنند.
7- ماهی کباب: ماهی های تازه دریاچه زریوار بعد از طعم دار شدن روی آتش کباب می شوند.
8- کباب کردی: گوشت بره چند ماهه را به صورت قرمه قرمه بریده و بعد از طعم دار کردن به سیخ می کشند و روی زغال کباب می کنند.
9- قایرمه: برای درست کردن قایرمه به کنگر یا کرفس نیاز است. که باید کنگرها یا کرفس ها را پوست کند و به قطعات کوچکی تقسیم کرد. سپس آن ها را در سسی که غلظتی مثل ماست دارد غوطه ور و در آخر سرخ کرد. سس این غذا با تخم مرغ، آب، زعفران دم کرده، کره و آرد درست می شود.
10- کلانه: این غذا ظاهری شبیه به پیتزا دارد در واقع لای خمیری نازک، سبزیجاتی نظیر پیازچه را که در روغن حیوانی سرخ شده است می پیچند و روی سینی مخصوصی به اسم ساج روی آتش طبخ می کنند.
11- شیش کباب: کردها قطعات بزرگ گوشت را روی آتش کباب می‌کنند. گوشت را در مخلوطی از نعنای تازه، فلفل، پیاز، زعفران، سیر و روغن زیتون می‌خوابانند و بعد از چند ساعت کباب می‌کنند. این کباب چه روی زغال چه در تابه پخته شود بسیار خوشمزه خواهد بود.
12- آش های کردستان: آش دوغه وا، غذای محلی کردستان شبیه آش دوغ است. مواد اصلی آش دوغه وا، نخود، سبزی مخصوص، برنج، بلغور و کوفته‌ریزه است. به عبارتی کردستان شهر آش‌های متنوع است. در میان آش‌های کردستان می‌توان به آش دانه کولانه، آش پریوله، آش دوغ کردی، برویسین تورش، هالاوا، شلم و غیره اشاره کرد.
سوغات کردستان
1- لباس سنتی کردی: روسری ها و سربندهای رنگانگ کردی و بالاپوشی به نام چوخه از لباس های زیبای کردی است که گردشگران به یادگار آن را تهیه می کنند.
2- گیوه: گیوه یا کلاش نوعی کفش است که جزو صنایع دستی کردستان محسوب می شود و هنوز هم طرفداران خودش را در بین اقوام کرد دارد.
3- سقز: مردم کردستان در تنه درخت بنه یا درخت پسته وحشی در فصل پاییز شکافی ایجاد می‌کنند و از آن صمغی خارج می‌شود که همان سقز است.
4- شیرینی کنجدی گز انگبین: شیرینی گز انگبین از عسل گز انگبین و کنجد بو داده تهیه می شود.
5- گلیم کردستان: این گلیم به صورت دو رو است و از پشم گوسفند و موی بز تهیه می شود.
6- محصولات چوبی: هنرمندان کرد با چسباندن قطعات کوچک چوب و نازک کاری بر روی آن صنایع دستی زیبایی نظیر تخته نرد، عصا، رحل قرآن، میز شطرنج، قلمدان، قاب عکس، جعبه جواهرات و از این قبیل خلق می‌کنند. که برای گردشگران شهر سنندج بسیار جداب است.
دیدنی های استان
1- سنندج: دریاچه سد قشلاق، مسجد جامع سنندج، مسجد و زیارتگاه هاجر خاتون خواهر امام رضا، امزاده پیر محمد، امامزاده پیر عمر، مسجد دارالاحسان سنندج، پل قشلاق، بازار سنندج، عمارت آصف سنندج یا خانه کرد، موزه سنندج یا عمارت سالار سعید، عمارت وکیل، عمارت مشیر دیوان، حمام خان، حمام وکیل الملک در پارک سپیدار سنندج، روستای هویه و کوه آوالان مختص علامندان ورزش کوهنوردی و صخره نوردی در 25 کیلومتری سنندج و بسیاری آثار و جاذبه های دیگر اشاره کرد.
2- آبیدر: کوه آبیدر از جاذبه های بی بدیل استان کردستان است. در این منطقه جاذبه های گردشگری مختلفی وجود دارد که از جمله می توانیم به مجموعه فرهنگی تفریحی آبیدر، بان شلانه، کانی کچک، هفت آسیاب و بسیاری از جاذبه های دیگر اشاره نماییم.
3- بیجار، بام ایران: پیست اسکی نشار و بازار سنتی قلعه قمچای
4- شهرستان مریوان: دریاچه زریوار نگین غرب ایران که آب آن از نزولات آسمانی و چشمه های اطراف تامین می گردد که به آن دریاچه اسرار آمیز نیز می گویند. در فصول بهار و تابستان امکان قایقرانی در این دریاچه آب شیرین وجود دارد و در فصل زمستان سطح دریاچه یخ می زند و امکان اسکی و موتور سواری روی آن هست. به این دلیل گردشگران زیادی به کردستان جذب می شوند.
آبشار گویله،تفرجگاه ملاقویی غار کونا شم شم، پل تاریخی گاران (این پل بر روی رودخانه گاران قرار دارد و در سال 1379 به عنوان اثر ملی ثبت شده است. از دیدنی های دیگر این شهرستان است).
قرآن نگل در روستای نگل مریوان یکی از چهار قرآن خطی مربوط به قرن سوم هجری قمری است که مردم برای زیارت این قرآن به این روستا می روند.
5- اورامانات: هورامان یا اورامانات منطقه ای کوهستانی با رودخانه هایی پر آب و ابرهایی نزدیک به زمین منطقه ای سرسبز در مرز مشترک ایران و عراق می باشد که از بهترین جاذبه های گردشگری کردستان است. رود سیروان که در بخش غربی هورامان قرار گرفته و بلندترین رود کردستان است، به کشور عراق می رود و یکی از این جاذبه هاست.
6- بانه: مراکز خرید بانه از جاذبه های گردشگری این شهر می باشد.
7- کامیاران: روستای پلکانی پالنگان در خانه های این روستا به شکل پلکانی می باشد در این روستا آبشارها و چشمه های بی بدیلی وجود دارد که گردشگران را به خود جذب می کند در 10 کیلومتری این روستا سنگ نبشته ای هست که به سنگ نبشته اورامان معروف است و مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد مسیح می باشد. از دیگر جاذبه های کامیاران روستای تنگی سر با قدمت هزار ساله در میانه کوههای شاهو است که به شکل ماسوله ای یا پلکانی می باشد. زیارتگاه و بارگاه حضرت عکاشه، از صحابی پیامبر بزرگوار اسلام از دیگر جاذبه های گردشگری این خطه است.
8- دیوان دره: غار تاریخی کرفتو، منطقه چهل چشمه و سارال
9- شهرستان سقز: تپه زیویه محل زندگی قوم مانا، مسجد تاریخی دو مناره و حمام حاج صالح.
جاذبه های طبیعی کردستان
کوههای آبیدر، دریاچه زریوار، رودخانه گاران، جنگل های بلوط، غار تاریخی کرفتو، رودخانه سیروان، منطقه اورامانات، آبشار گویله، غار کونا شم شم، کوههای شاهو، کوه آوالان، رودخانه قزل اوزن، جنگل های بلوط مریوان و چشمه های آب معدنی
مشهورترین چشمه آب معدنی كردستان چشمه باباگرگر، چشمه گواز، چشمه آب تلخ پیر صالح، چشمه سراب بیجار، خاورآباد بیجار، سراب قروه، قم چقای بیجار و سراب وینسار قروه
مراسم سنتی کردستان
1- مراسم میرمیرین یا امیر بهادری
این مراسم قبل از نوروز است که اقوام و خویشاوندان گرد هم جمع شده و به رقص و پایکوبی، اجرای نمایش و خواندن اشعار فکاهی در باب ظلم حاکمان زمان خود به انتقاد از آنان می پردازند.
2- مراسم کوسه بر نشستن یا کوسه گردی
در این مراسم کوسه نام مردی است که شاخ هایی از چوب، ریشی از پنبه، سبیل درازی از موی بز و عصایی از چوب دارد که به همراه خانواده و آشنایانش دهل زنان بر در خانه ها می کوبند و فرا رسیدن سال نو را نوید می دهند و مردم به آنها هدایایی از کره و روغن و خشکبار می بخشند. کوسه و همسرش لباسهای خنده دار بر تن می کنند. از آنجایی که نقش زن کوسه را یکی از ازجوانان محل با بزک کردن خودش به عهده دارد موجبات خنده اهالی را فراهم می آورد . این مراسم به دوره ساسانیان بر می گردد و در شهرهایی نظیر آرمرده هنوز پابرجاست.
3- مراسم هه لپه رکی
مراسم هه لپه رکی همان رقص کردی است که به صورت دسته جمعی در مراسمات عرفانی – مذهبی، غم و شادی مردمان کرد انجام می شود. یک نفر به عنوان رهبر در ابتدای گروه مسئولیت نظم بخشیدن به گروه را بر عهده دارد. دستمال هایی که در دست نفر اول و آخر گروه هست سه رچوپی نام دارد و نشانه صلح و دوستی با اقوام دیگر می باشد. این دستمال به جای سپری و شمشیری است که در جنگ اقوام استفاده می شود. هورای هنگام رقص برای ترساندن دشمن است و کوبیدن پای بر زمین یعنی این خاک من است و اجازه تجاوز به آن را نمی دهم. «ره ش به له ک» به رقص زن و مرد با هم به نشانه خواهر و برادری در بین مردم اشاره دارد. در کتیبه ای در قلعه هه پیر که به هزار اول قبل از میلاد بر می گردد تصاویری از رقص دسته جمعی با سرنا و دهل دیده می شود.
4- مراسم شه و چله
شه و چله یا شه و زمسان همان مراسم شب یلداست که مانند سایر شهرهای ایران، اقوام در خانه بزرگ فامیل برای شب‌نشینی دور هم جمع می‌شوند. خوراکی‌های این شب نیزدلمه برگ مو یا کلم، کاله ک تُورش یا خربزه ترش، خشکبار، هندوانه و سایر میوه‌ها است. یکی از خوش‌طعم‌ترین خشکبار منطقه کردستان هسته زردآلو است که با سماق حرارت می‌دهند و همچنین مغز گردو و گندم برشته‌ای که با شیره گز مخلوط شده است. در بین عروس و دامادها رسم است که داماد در این شب به همراه خانواده اش تحفه ای مانند پارچه ای زیبا و ارزشمند یا طلا برای همسر خود به همراه خوراکی های تزیین شده شب چله می برد. در بعضی جاها در شب چله هر فرد گردویی را می شکند و کیفیت مغز گردو شانس و اقبال فرد را تا سال آینده تعیین می کند.
5- مراسم بیلن دانا یا بیل دانا
این مراسم بیشتر در روستاهای نظیر شیلان آباد انجام می شود و به منظور رونق اقتصادی در سال آینده است که به چهارهزار سال قبلا از میلاد مسیح باز می گردد. در این مراسم در روز 15 بهمن جوانان ده در خانه پیر روستا جمع می شوند و خانه را برای برگزاری مراسم آماده می سازند. عده ای از آنها برای روشن کردن آتش برای جمع کردن هیزم می روند و مردم خودشان را رفته رفته به مراسم می رساند. آتشی در میانه میدان روشن می شود و پارویی در میان آن گذارده می شود و در چهار طرف آتش تکه هاییی از گوشت، نان، مقداری آب در یک ظرف و یک بلوط را آویزان می کنند. میوه بلوط نشانه افزایش محصولات جنگلی است. آب نشانه آبسالی و آرزوی افزایش نزولات آسمانی، گوشت نشانه باروری در دام ها و افزایش تعداد آنهاست و نان نشانه افزایش رزق و روزی اهالی است. جوانانی سوار بر اسب با مشعلهای فروزان در دست به سمت آتش می آیند و عده ای در کنار آتش می رقصند و آواز می خوانند تا که پارو خم شود .خم شدن پارو به سمت هرقلم نشانه برکت آن در سال آتی است.
6- مراسم پیر شالیار
مراسم پیر شالیار برای بزرگداشت مقام یکی از مغان زرتشتی در روستای اورامان در اواسط بهمن ماه انجام می گیرد و سالانه گردشگران زیادی را از داخل و خارج به این روستا می کشاند. در داستان ها آمده است که پیر شالیار فردی نظر کرده و مستجاب الدعوه بود. این خبر به شاه بخارا رسید. او که دختری کر و لال داشت وعده داده بود اگر طبیبی بتواند او را درمان کند دخترش را به نکاح طبیب در خواهد آورد. وی دختر را نزد پیر شالیار می برد او دعا می کند و دختر شفا می یابد. به این خاطر مردم برای برگزاری عروسی در شأن بهارخاتون دختر شاه بخارا با قربانی کردن گاو و گوسفند، پخت آش، دف نوازی، سماع، پخش نذری، خواندن نماز و شب نشینی تلاش برای برگزاری هر چه بهتر مراسم عروسی پیر شالیار می کنند که تا به امروز به احترام این فرد این مراسم پا برجاست و در هفت مرحله به نام های خبر، کوته کوته، کلاه و روچنی، ذبح حیوانات، آیین سماع، مراسم شب نیشت و تربی در پانزدهم بهمن ماه انجام می پذیرد.
7- مراسم هه لاوه مه لاوه
هه لاوه ملاوه همان عیدی گرفتن است که از اول صبح روز پایانی سال تا غروب ادامه دارد و کردها معتقدند که برایشان خیر و برکت و روزی به همراه دارد. به این ترتیب که بچه‌ها با کیسه‌ای در دست در خانه‌ها را می‌کوبند و سریعا می‌خوانند هه لاوه مه لاوه، بیستانی سوور و ساوا، کورتان ببی به زاوا، کچ تان نه بی به چاوا، شتیک مان بو بخنه بن تاوا. به معنی اینکه بوستان‌تان سرسبز و آباد، پسرتان داماد شود، دخترتان چشم نخورد، چیزی برایمان بیاور. صاحبخانه با پول و شیرینی و آب نبات که از قبل تدارک دیده به استقبال کودکان می رود و کودکان از داخل سینی تنقلات و شیرینی هر چه خواستند بر می دارند.
8- مراسم بوکه بارانه یا عروس باران
در شهرهای سنندج و بوکان در هنگام خشکسالی مراسم بوکه بارانه یا عروس باران برگزار می شود این مراسم از زمان زرتشت تا به امروز بر پا بوده و از آناهیتا الاهه آب درخواست باران می شود. در مراسم عروس باران به عروسکی یا چوب بلندی توسط یکی از پیرزنان روستا لباس پوشانده و سنجاقی دخترانه به سینه آن زده می شود و به دست دختران جوان می دهند. دختران جوان با خواندن هه ناران و مناران عروسک را خانه به خانه در کوچه ها می برند. با شنیدن صدای آواز دختران، صاحبخانه ها بیرون می آیند و کاسه ای آب را روی سنجاق سینه عروسک می ریزند و به دختران جوان کشمش و تخم مرغ و گردو و سکه هدیه می دهند و دعا کرده و از خدا طلب باران می کنند.
9- مراسم شه ره هیلکه
این یک بازی است که در ایام نوروز برای شادی و شگون انجام می شود به این ترتیب که هر نفر تعدادی تخم مرغ می آورند. شه ره به معنای پرت کردن و هیلکه به معنای تخم مرغ است. به ترتیب با تخم مرغ ها به تخم مرغ نفرات مقابل کوبیده می شود. هر کس که تخم مرغش شکست از بازی کنار می رود و کسی که همه تخم مرغاهایش سالم ماند تمام تخم مرغ های افراد دیگر را به عنوان جایزه می برد.
10- مراسم نوروز باستانی پالنگان
هر ساله در ابتدای اسفند ماه مردان و زنان کرد بهترین و زیباترین لباسهایشان را می پوشند و به پشت بام و کوچه می آیند. جوانان مشعل به دست رقص کنان، دهل زنان و آواز خوانان به سمت بالای صخره ها می روند و مشعل ها را در آنجا می نهند.
11- مراسم کوله چوار شه مه
کوله چوار شه مه همان مراسم چهارشنبه‌سوری است با این تفاوت که به جای استفاده از فشفشه و ترقه مردم جاروهای کهنه خود را می سوزانند و از روی آن می پرند. یکی دیگر از مراسم این است که زنان کوزه سفالی که تا به حال آب به خود ندیده است را برداشته به دشت می روند و از چشمه آب می کنند و سه بار از روی آن می پرند. سپس ناخنهای خود را گرفته و به همراه چند تار مو از سرشان به چشمه می ریزند بعد از مراجعت به روستا آب کوزه ها بین اهالی تقسیم می شود. در مراسم کوله چوار شه مه همچنین زنان قدری از موی فرزندانشان را کوتاه کرده و دور می ریزند تا هر گونه بلا را از آنها دور کنند. در راه برگشت به سمت روستا نیز معمولا چهار سنگ بر می دارند و از روی شانه هایشان به پشت خود پرتاب می کنند. در این روز معمولا زنان پیش از طلوع آفتاب لباس های نوی خود را به تن می کنند، به چشمه می روند و به آب نگاه می کنند، دست و صورت خود را می شویند و آن را موجب نیک بختی می دانند. در این روز سوزاندن اسپند و رقص کردی نیز بسیار رایج است.
12- مراسم شال انداختن
این مراسم توسط جوانان کرد در چهارشنبه سوری اجرا می شود. آن ها شال کمرهایشان را به هم بسته و یک طناب سه متری درست می کنند و آن را از دودکش خانه ها به داخل منازل می فرستند. سپس با سرفه های بلند به صاحبخانه می فهمانند که هدیه چهارشنبه سوریشان را به شال ببندد. اگر این هدیه گردو باشد نشانه طول عمر زیاد است. اما اگر انار باشد حاکی از فرزندان زیاد دارد. نان نشانه نعمت و شیرینی نشانه کامیابی در سال جدید است.
ترین ها
دیدنی ها
دانستنیهای سفر
غذاهای ملل
فرهنگ و هنر
ایران گردی
ایده های سفر
سفرنامه ها
اخبار
ویدیو
ایرانگردی
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
